Nezaobilazno mesto svih posetioca Pirota, pa tako i nas, navelo je da se bliže upoznamo sa njom, kao i njenom burnom istorijom.
Arheološka istraživanja kažu da je na tom mestu postojalo naselje još pre 5.000 godina.
Prvo je zvano Turres(kula) za vreme Rimskog carstva u III i IV veku, zatim Pirgos, Thurib, Momčilovgrad a danas je najpoznatija pod imenom Pirotska ili Kale tvrđava.
Okolina same tvrđave je predivna, nalazi se na brdu Hisar u blizini ušća reke Bistrice u Nišavu.
Deca su oduševljeno šetala predivno uređenim parkom i sa nestrpljenjem čekala da zavire iza zidina tvrđave.
Kao i pri svakoj poseti, opet je glasilo pitanje “Da li su tu živele princeze? ” 😊
Tvrđava je podignuta za vreme vladavine kneza Lazara Hrebeljanovića (1371-1389).Osmanlije su je zatim zauzele a 1386 ju je povratio vojvoda Dimitrije, što je i bio jedan od povoda za Kosovsku bitku 1389.Najvećim svojim delom bila je u posedu Osmanlija a utvrđenje je u vojnoj upotrebi do XX veka.
U narodu se za kulu često veže ime Momčilovgrad, po Momčilu sa južnih Rodopa, koji se borio u vizantijskim ratovima.Međutim arheolozi su složni, on nije mogao biti njen graditelj jer je živeo u prvoj polovini 14-og veka a tvrđava je sagrađena u drugoj polovini tog veka.
Na samom ulasku u tvrđavu nalazi se tabla koja obaveštava posetioce o njenoj obnovi.Program saradnje sa bugarskim gradom Montana je velikim delom zaslužan za to, pri čemu je Evropska unija obezbedila značajan deo sredstava da bi ostatak bio obezbeđen kroz sufinansiranje korisnika.
Tvrđava se sastoji od 3 dela: Donji grad, Srednji grad i Gornji grad.
Donji grad su gradili Turci, Srednji despot Stefan a Gornji knez Lazar.
Najlepši i najimpresivniji deo je svakako gornji grad sa svojom Donžon kulom i bedemima koji je okružuju.
Moje ćerke su jedva čekale da se popnu na njen balkon kao prave princeze.
A Donžon kula je bila mesto zapovednika grada a pod Turcima su njeni delovi bili rezervisani za topovska mesta i puškarnice.
Pored ove kule, tvrđava se može pohvaliti sa još tri kao i takozvanom petom kulom, koja je još neistražena.
Zapadna kula se nalazi na 4 nivoa i ima 2 ulaza a tokom Osmanlijske vladavine, gornji delovi su bili topovska mesta.
Imeđu zapadne i Donžon kule nalaze se ostaci zupčastog bedema koji datira iz kasnog srednjeg veka a isto tako je bio namenjen odbrani vatrenim oružjem.
U podnožju jugozapadne kule nalazio se bunar koji je snabdevao celu tvrđavu vodom.
Na ulazu u Gornji grad , odmah sa desne strane nalazi se Crkvica, izgrađena na mestu za koje se verovalo da je pre bila, iako sada potpuno prazna.
Ulaz u Kale tvrđavu se ne plaća a nakon obilaska možete se zadržati u parku ispred nje, sa divno uređenim parkićem za decu i brojnim klupama za odmor.
